verbinding wetenschap en praktijk

Samen onderzoek doen voor vakontwikkeling

Een belangrijk doel van de FCE is het versterken van de verbinding tussen wetenschap en praktijk op het gebied van leren en veranderen. Zodat we in ons vak gebruik kunnen maken van onderbouwde interventies, en ook beter leren snappen waarom bepaalde dingen werken (of niet).

Dit doen we door:

  • onderzoek op ons vakgebied te financieren en te initiëren
  • wetenschappers en praktijkmensen bij elkaar te brengen op onderzoekspraktijkdagen
  • samen met mensen uit het FCE-netwerk onderzoek te doen.


2018-heden: Open keuken-onderzoek naar ‘hoe maak je een kleine beweging groot?’
In het verleden financierde FCE onderzoek door individuele onderzoekers een stipendium uit te reiken, waarvan zij een specifiek project konden opzetten. Dit leverde menig waardevol paper en artikel op (zie onderaan deze pagina voor enkele recente voorbeelden). In 2018 startten we met een nieuwe vorm. Om de kenniskringloop te versnellen en bovendien aan te sluiten bij de diverse thema’s die in het brede vakgebied leven, hebben we onze onderzoeksambities opgezet in de vorm van een groot onderzoek naar manieren waarop vernieuwing groeit van klein naar groot. Het centrale thema is: van kleine doorbraak naar grootschalige innovatie. Dit project werd getrokken door Suzanne Verdonschot als hoofdonderzoeker, maar diverse FCE vakgenoten konden deelnemen, bijvoorbeeld door interviews af te nemen of te participeren in analysebijeenkomsten. Zo ontstond de mogelijkheid om al tijdens het onderzoek meer te leren over het thema. Op het lustrum van 2020 zijn de resultaten bekend gemaakt, in juni 2020 verschenen de resultaten op papier.
Er stonden drie vragen centraal:

  • Wat zorgt er voor dat het lukt de energie van mensen en groepen mensen vast te houden en wanneer raakt die juist zoek? anders gezegd, we willen weten wanneer mensen elkaar aansteken met enthousiasme en de beweging zich kan verbreden
  • Hoe leiden enkele doorbraken tot een nieuwe praktijk? Anders gezegd, we willen weten wanneer kleine stappen veranderen in een pad dat je volgt en een beweging zich verdiept doordat de nieuwe praktijk inslijt en steeds beter verloopt.
  • Hoe proberen mensen regie te voeren op deze processen? We willen weten of er verschillende regie-strategieën te onderscheiden zijn.

Suzanne Verdonschot leidt namens de FCE dit onderzoek. Zij heeft met een groep enthousiaste onderzoekers gewerkt aan het verkennen van de vraag. Ze deden literatuuronderzoek en zochten interessante smaakmakers in de praktijk op. Ook interviewden ze bijna 30 ‘bewegingmakers’ om te onderzoeken hoe zij hun bewegingen verdiepen, verbreden en hoe ze hier regie op voeren.

Op het lustrumcongres begin maart 2020 heeft Suzanne Verdonschot de eerste resultaten gepresenteerd. Haar paper is hiernaast te downloaden. In het najaar volgen workshops voor wie zich hier verder in wil verdiepen.

Enkele eerdere recente onderzoeken bij de FCE (selectie)

Vertrouwen
Marijke Hafkamp (oud-FCE leergang deelnemer) en Lamkje Jellema ontvingen een stipendium van de FCE voor het doen van onderzoek naar hoe je vertrouwen in leer-werkrelaties kunt opbouwen. Hoe zorg je voor een vertrouwde groep? Hoe ontstaat vertrouwen tussen coach en coachee? Tussen deelnemers onderling? Marijke en Lamkje hebben dit onderzocht en hun ervaringen gebundeld in een praktisch boek: Huis van vertrouwen.

Loopbaanleren
Isolde van Roekel (referent bij de FCE) deed met een FCE-stipendium een studie op het terrein van leren door mensen gedurende hun loopbaan. Met het oog op de toenemende vergrijzing dringt zich de vraag op hoe medewerkers vakbekwaam, lerend en scherp blijven tot het einde van hun loopbaan. Wat staat blijven leren in het dagelijks werk in de weg? En wat draagt juist bij tot blijvende ontwikkeling en groei? Isolde onderzocht het bij de NS en schreef samen met NS collega Sandra Ringeling een artikel voor Opleiding & Ontwikkeling in 2011. Het artikel is te downloaden via deze link (scroll naar beneden naar het artikel ‘Uitdagingen op het Spoor’).

Organisatiesymmetrie
Suzanne Verdonschot deed enkele jaren achtereen met een groep enthousiaste deelnemers uit het FCE netwerk een gezamenlijk onderzoek naar innovatie in het werk. Het doel was om meer te leren over de manier waarop innovatie op de werkplek tot stand komt. Het eerste onderzoek vond plaats in zeer verschillende organisaties (MBO-school, snoepfabriek, politieteam, gehandicapten zorginstelling) waar betrokkenen werkten aan diverse innovatie-initiatieven. De methode bestond uit diepte-interviews met initiatiefnemers en ‘wandelganggesprekken’ met nauw betrokken vakmensen tijdens een rondleiding op hun werkplek. Het onderzoek bracht in totaal 36 ‘doorbraken’ in kaart. Momenten waarop het innovatieproces een impuls kreeg. Systematische analyse van deze doorbraken laat zien dat doorbraken in het innovatieproces net zo vaak tot stand komen door initiatieven van leidinggevenden als door initiatieven van direct betrokken medewerkers. Leren vindt voornamelijk plaats in de werkcontext. Het verslag, een paper dat gepresenteerd werd op de Onderwijs Research Dagen 2012, is hier te downloaden. Het tweede onderzoek ging over innovatiesymmetrie. Een groep nieuwsgierige onderzoekers ging in verschillende organisaties aan de slag. Ze wilden erachter komen wanneer vernieuwing nu van ‘de top naar de vloer’ stroomt en wanneer doorbraken juist op de werkvloer ontstaan en daarna pas bij de top van de organisatie uitkomen. Lees meer over het onderwerp innovatiesymmetrie en de opbrengsten van het onderzoek in deze blogs:

http://kessels-smit.com/nl/grenzen-over-van-boardroom-naar-werkvloer-en-andersom
http://kessels-smit.com/nl/een-alternatief-voor-uitrollen-opschalen-en-borgen
http://www.kessels-smit.nl/nl/omgekeerd-evalueren